czy mogę wstać

- czy znasz go? do you know him?

- czy byłeś kiedyś w Indiach? have you ever been to India?

- czy widziałeś go wczoraj? did you see him yesterday?

- czy pójdziesz ze mną do kina? will you go to the cinema with me?

- czy możesz wyłączyć radio? can a. could you turn the radio off?

- czy byłby pan łaskaw zamknąć okno? would you mind closing the window?

- czyście a. czy wyście powariowali? pot. are you out of your mind? pot.

- ciekawe, czy przyjdą I wonder if they’ll come

- wątpię, czy on wróci I doubt if he’ll be back

- sprawdź, czy drzwi są zamknięte na klucz check to see if the door is locked

- zastanawiam się, czy pisać do niego, czy nie I’m wondering if a. whether I should write to him or not

- nasłuchiwała, czy dziecko nie płacze she was listening for sounds of the baby crying

- tak czy nie yes or no

- prędzej czy później sooner or later

- chcesz kawę czy herbatę? would you like coffee or tea?

- idziesz z nami czy zostajesz? are you coming with us or staying here?

- było ich piętnastu czy dwudziestu there were fifteen or twenty of them

- spał, czy udawał, że śpi he was asleep, or pretended to be

- zwolniłeś się sam czyś został zwolniony? did you resign or were you dismissed?

- czy …, czy … (zarówno) whether … or …

- czy szyje, czy robi na drutach, zawsze zakłada okulary whether she’s sewing or knitting, she always wears her glasses

- czy to …, czy to a. też … (bądź) either … or …

- czy to autobusem, czy pociągiem either by bus or by train

- w taki czy inny sposób a. tak czy inaczej one way or the other a. another

- z tego czy czy innego powodu for one reason or another

- ten czy ów nie dawał wiary jej słowom there were some (people) who didn’t believe her

- czy co a. jak pot. or what?, or something?

- zgłupiałeś czy co a. jak? are you stupid or what a. something?

- czy co tam jeszcze pot. or whatever pot.

- pisał pieśni, kwartety, sonaty czy co tam jeszcze he wrote songs, quartets, sonatas and whatever else

- czy coś takiego pot. or something pot.

- poszła na zakupy czy coś takiego she went shopping or something

- …., czy jak mu/jej tam pot. …whatever he’s/she’s called, …or whatever his/her name is; …or what d’yer call him/her pot.

- tak czy inaczej a. tak czy owak a. tak czy tak a. tak czy siak one way or the other a. another

* * *

* * *

( w pytaniach) czy pada śnieg? is it snowing?; czy znasz ten film? do you know this movie?; czy byłeś kiedyś w Anglii? have you ever been to England?; czy mogę już iść? can I go now?; czy ja wiem? I don't know.

1. ( wprowadza zdanie podrzędne) if, whether; zapytaj, czy przyjdzie ask him if he's coming.

2. ( łączy części współrzędne) or; kawa czy herbata? coffee or tea?; prędzej czy później sooner or later; tak czy inaczej l. owak l. siak one way or another, anyhow, eitherway; świątek czy piątek anytime.

perf; po-; -szę, -sisz, -ś; imp, vt

* * *

- szę -sisz

1. ( nakłaniać) ask ( kogoś o coś sb for sth l. sth of sb) (kogoś, by coś zrobił sb to do sth); prosić o głos ask for the floor; prosić kogoś o przebaczenie ask sb's forgiveness; prosić kogoś o przysługę ask sb a favor, ask a favor of sb; prosić kogoś o radę/pomoc ask l. seek sb's advice/help, seek advice/help from sb; prosić kogoś o rękę propose to sb; prosić (kogoś) o pozwolenie ask (sb's) permission, ask permission (from sb); prosić o zadawanie pytań (o przewodniczącym, prelegencie) invite questions; prosić za kimś put in a (good) word for sb; czy mogę prosić o... may l. can I trouble you for...; czy mogę prosić o sól? could you pass the salt?, may I trouble you for the salt?; czy mogę prosić o uwagę? may l. could I have your attention?; czy mogę prosić Piotra? ( do telefonu) could I speak to Peter, please?; uprzejmie prosimy pasażerów o przechodzenie do wyjścia passengers are kindly requested to proceed to the exit; proszę pozostać na miejscach podczas startu ( samolotu) you are requested to remain seated during takeoff; proszę mi wierzyć believe me; proszę Pana/Pani sir/madam; proszę pana ( do nieznanego mężczyzny) mister; proszę pani,... do nauczycielki please miss,...; proszę Państwa ladies and gentlemen; proszę (bardzo) (odpowiedź na „dziękuję”) not at all, you're welcome, don't mention it; (podając l. wskazując coś) here you are; ( wyrażając zgodę) please do, go ahead; ( przepuszczając kogoś w drzwiach) after you; proszę! ( wejść) come in!; no (i) proszę! (well) what do you know!; następny, proszę! next please!; proszę? ( nalegając na powtórzenie) pardon?, excuse me?; (= czym mogę służyć?) can I help you?; proszę za mną follow me, please; proszę tędy this way, please; proszę wstać, sąd idzie all rise, the court is in session; proszę usiąść l. spocząć please, be seated, please take a seat; proszę o uśmiech! ( do zdjęcia) say cheese!; proszę o wybaczenie please accept my apologies; proszę podać wiek, stan cywilny i zawód please state your age, marital status and occupation; proszę pozdrowić ode mnie siostrę/małżonka itp. remember me to your sister/husband etc.; proszę przyjść do mnie w piątek come and see me on Friday.

2. ( zapraszać) invite ( kogoś na coś sb to l. for sth); prosić kogoś do pokoju/na herbatę ask sb in/to tea.